دیپارتمنت جغرافیه
مقدمه
با نام خداوند بزرگ و مهربان، خالق علم و دانایی و با درود و سلام به پیامبر عظیم‌الشان اسلام، حضرت محمد مصطفی (ص)، که دروازه‌های معرفت را بر بشریت گشود و انسان‌ها را به‌سوی نور، حکمت و فضیلت رهنمون ساخت. حمد و ستایش خداوندی را سزاست که ما را به نعمت علم و تعلیم توانمند ساخت و توانایی فهم و درک پدیده‌های جهان را در وجود بشر به ودیعت نهاد و بدین‌گونه علم‌آموزی را در بطن باورهای دینی ما نهادینه ساخت.
دیپارتمنت جغرافیه یکی از نهادهای علمی مهم در چوکات پوهنحی تعلیم و تربیه بوده که از زمان تأسیس آن، همواره در راستای ارتقای سطح دانش و پاسخ‌گویی به خواست‌ها و نیازهای متحول‌شوندة جامعه تلاش ورزیده است. این دیپارتمنت با هدف تربیت کادرهای متخصص در سطح لیسانس، در مسیر فراگیری دانش در سطح ملی، منطقوی و بین‌المللی گام نهاده و با تکیه بر روحیۀ اکادمیک و علمی، جایگاه شاخص و ارزشمندی را در میان سایر دیپارتمنت‌های پوهنحی تعلیم و تربیه کسب کرده است. تلاش‌های دوام‌دار این دیپارتمنت برای بالا بردن کیفیت آموزشی و علمی، نشان‌دهندۀ تعهد صادقانه آن در قبال نسل جوان و آیندۀ کشور می‌باشد.
در پهلوی سایر دیپارتمنت‌ها، دیپارتمنت جغرافیه همواره تلاش نموده تا به‌عنوان یک دیپارتمنت فعال، متعهد و پاسخگو شناخته شود. فعالیتهای علمی و آموزشی این دیپارتمنت همواره در جهت ارتقای ظرفیت علمی محصلان سامان‌دهی شده‌اند. این دیپارتمنت با در نظر گرفتن معیارهای علمی و آموزشی روز، در پی آن است تا محصلان را با دانش روز آشنا ساخته و زمینه‌های رشد و شکوفایی آنها را فراهم نماید. به همین منظور، از تمامی امکانات موجود در راستای مرفوع‌سازی نیازهای علمی محصلان استفاده می‌شود تا روند آموزش به شکل مؤثر و معیاری پیش برود.
از سوی دیگر، استادان دیپارتمنت جغرافیه نقش کلیدی در پیشرفت علمی این نهاد دارند. آنان با شرکت در سمینارها، کنفرانس‌ها، ورکشاپ‌ها و برنامه‌های آموزشی مختلف، مهارت‌های تدریسی و مدیریتی خویش را ارتقا داده‌اند. این‌گونه فعالیت‌ها سبب شده تا استادان بتوانند معلومات به‌روز و کارآمد را به نسل جوان انتقال دهند و خود را با تحولات علمی جهانی هم‌سو سازند. اشتراک فعال استادان در برنامه‌های علمی، بیانگر آن است که این دیپارتمنت در مسیر پویایی و نوسازی علمی گام‌های مؤثر برداشته است.
یکی از ارزش‌های بنیادی و اساسی دیپارتمنت جغرافیه، مبارزه با تبعیض و نهادینه‌سازی آموزش برابر و بدون تبعیض گرایی است. استادان این دیپارتمنت همیشه در تلاش بوده‌اند تا فضای آموزشی عاری از تبعیض را به وجود آورند و این دیدگاه را در میان محصلان نیز تقویت نمایند. آنان آموزش برابر را برای تمامی محصلان صرف‌نظر از زبان، قومیت و محل سکونت تضمین کرده‌اند، تا هر محصل بتواند با اطمینان و اعتماد کامل، از آموزش بهره‌مند گردد. محصلان این دیپارتمنت نیز، با احساس تعلق خاطر، خود را جزء مؤثر و فعال آن دانسته و به گونه‌یی برابر از رهنمودهای استادان و منابع درسی استفاده می‌نمایند.
افزون بر این، دیپارتمنت جغرافیه در جهت همکاری علمی و اکادمیک با سایر دیپارتمنت‌ها، نهادهای تحصیلات عالی خصوصی و مکاتب نیز تعهد جدی دارد. این دیپارتمنت همواره تلاش نموده تا به عنوان یک نهاد همکار، قابل اتکا و مورد اعتماد عمل کرده و در بهبود و توسعه سیستم تعلیمی کشور، نقش مؤثری ایفا نماید. همکاری با سایر نهادها به هدف هم‌افزایی علمی و استفاده بهتر از ظرفیت‌های مشترک، در زمره مأموریت‌های اصلی این دیپارتمنت به شمار می‌رود.
به‌صورت کلی، دیپارتمنت جغرافیه با داشتن کادرهای متخصص، با تعهد علمی، روحیه همکاری و رعایت ارزش‌های انسانی و اسلامی، در مسیر رشد و توسعه علمی کشور گام‌های ارزنده‌یی برداشته است و با انگیزه‌یی راسخ، آینده‌یی روشن‌تر را برای محصلان و جامعه علمی کشور ترسیم می‌نماید.
ایجاد دیپارتمنت جغرافیه در چوکات پوهنحی تعلیم و تربیۀ پوهنتون جوزجان، یکی از گام‌های مهم و ارزندۀ علمی در راستای پاسخ‌گویی به نیازهای روزافزون آموزشی و تخصصی جامعه بوده است. این دیپارتمنت مطابق به هدایت مقام محترم وزارت تحصیلات عالی کشور و با در نظر گرفتن شرایط و ضرورت‌های علمی و اجتماعی موجود، پایه‌گذاری گردید تا خلأ موجود در تربیت کادرهای مسلکی در عرصۀ جغرافیه در سطح ولایت و کشور رفع گردد. به همین منظور، در سال ۱۳۸۸ هجری شمسی، این دیپارتمنت از چوکات پوهنحی علوم اجتماعی جدا گردیده و به گونه رسمی در چارچوب پوهنحی تعلیم و تربیه مدغم گردید. از آن زمان تاکنون، این نهاد علمی فعالیتهای علمی و اکادمیک خویش را به‌گونه پیگیر آغاز نموده و ادامه داده است.
دیپارتمنت جغرافیه از همان ابتدای تأسیس، خود را مکلف و متعهد به پرورش نیروهای متخصص در عرصۀ جغرافیه دانسته و تلاش نموده است تا با فراهم‌آوری بستر مناسب آموزشی، کادرهای علمی و عملی را برای خدمت به جامعه تربیت نماید. این دیپارتمنت افتخار دارد که از آغاز فعالیت خود تاکنون، بخشی از مسؤولیت سنگین رشد فرهنگی، علمی و اجتماعی جامعه را بر دوش گرفته و در راستای تحقق آن، گام‌های ارزنده‌یی برداشته است. این دیپارتمنت با تکیه بر ارزش‌های علمی، فرهنگی و انسانی، در راه رشد دانش جغرافیه و تقویت شناخت علمی محصلان از محیط طبیعی و انسانی، فعالیتهای مؤثر و ارزشمندی را انجام داده است.
در حال حاضر، محصلان این دیپارتمنت پس از گذراندن امتحان سراسری کانکور، از ولایات مختلف کشور جذب می‌شوند و در فضای اکادمیک این نهاد، به فراگیری آموزش‌های علمی و تخصصی مصروف می‌باشند. این تنوع جغرافیایی در میان محصلان، سبب غنامندی فرهنگی و تبادل دیدگاه‌ها شده و فضای پویا و آموزنده‌یی را برای رشد همه‌جانبه آنان فراهم ساخته است.
مسؤولیت تدریس در صنوف درسی دیپارتمنت جغرافیه پوهنحی تعلیم و تربیه، در حال حاضر، توسط سه تن از استادان مسلکی رسمی و یک تن از اعضای علمی این دیپارتمنت که فعلاً مسؤولیت آمریت انکشاف مسلکی استادان را نیز به‌عهده دارد، به پیش برده می‌شود. این استادان با تعهد کامل و دانش علمی بالا، نقش مؤثری در ارتقای سطح علمی محصلان دارند و با استفاده از شیوههای نوین تدریس، سعی دارند تا محصلان را با مفاهیم ژرف و کاربردی جغرافیه آشنا سازند. حضور استادان ورزیده و متعهد، یکی از نقاط قوت دیپارتمنت جغرافیه به شمار می‌رود که در رشد علمی محصلان و تحقق اهداف آموزشی این نهاد، تأثیر بسزایی داشته است.
دیپارتمنت جغرافیه در چوکات پوهنحی تعلیم و تربیه، تاکنون موفق شده است تا ۱۶ دور از محصلان خویش را در مقطع لیسانس فارغ نماید. این فارغان، به‌عنوان کادرهای متخصص در رشتۀ جغرافیه، وارد جامعه گردیده‌اند و خدمات شایسته‌یی را در عرصه‌های مختلف انجام داده‌اند. بسیاری از این فارغان هم‌اکنون در پوهنتون‌ها، دارالمعلمین‌ها، مکاتب دولتی و خصوصی مصروف ایفای وظیفۀ مقدس معلمی‌اند و با صداقت و دلسوزی، دانش خویش را به نسل جوان منتقل می‌نمایند. برخی دیگر نیز در بخش‌های اداری نهادهای دولتی و خصوصی مصروف خدمت‌اند و نقش فعالی در توسعه کشور ایفا می‌کنند. این حضور مؤثر و گستردۀ فارغان در ساحات مختلف کاری، مایۀ افتخار دیپارتمنت جغرافیه و استادان پرتلاش آن می‌باشد.
به‌صورت کلی، دیپارتمنت جغرافیه در مدت زمان فعالیت خویش توانسته است با بهره‌گیری از ظرفیت‌های علمی، نیروی انسانی متعهد و رویکرد علمی منظم، جایگاه شایسته‌یی در میان نهادهای علمی کشور به دست آورد و امید است که در سال‌های آینده نیز با قوت و انگیزه بیشتر، در خدمت علم، تعلیم و پیشرفت جامعه قرار داشته باشد.
برای مطالعه بیشتر و کسب معلومات در باره این دیپارتمنت؛ لطفا به کتلاک مراجعه فرمائید. همچنان میتوانید پلان استراتیژیک دیپارتمنت را اینجا مشاهده و مرور نمائید.
تعداد اعضای بر حال و شامل بست کادری در این دیپارتمنت (۴) تن می‌باشد و یک تن استاد از طبقه اناث بوده، همچنان یک تن استاد دیگر که قبلا عضو این دیپارتمنت بود فعلا بحیث آمر انکشاف مسلکی استادان پوهنتون ایفا وظیفه می نمایند، البته استادان این دیپارتمنت دارای رتبه علمی پوهنوال تا نامزد پوهنیار می باشند.
دیدگاه و مأموریت
دیدگاه
دیپارتمنت جغرافیه در نظر دارد تا از طریق تدریس، تحقیق و برپایی محافل علمی تا با تربیة کادرهای جوان و مسلکی، رشتة جغرافیه را در جامعه رشد داده و به حیث مرکز معتبر علمی در پوهنحی و پوهنتون شناخته شود.
مأموریت
دیپارتمنت جغرافیه میکوشد تا با فراهم سازی زمینه های مناسب آموزشی، به تربیة کادرهای جوان و مسلکی در رشتة جغرافیه پرداخته و آنها را به حیث انکشافدهندهگان این رشته در جامعه معرفی نماید.
پالیسی آزادیهای اکادمیک
اعضای کادر علمی طبق معیارها، موازین اکادمیک و احکام قانون، فعالیتهای علمی آتی را به انجام برسانند:
۱-تدریس با استفاده از شیوههای نوین و معاصر؛
۲- تألیف، ترجمه و نگارش مقالههای علمی؛
۳- تحقیق و سرویهای علمی؛
۴- راهنمایی محصلان و اعضای کادر علمی؛
۵- ارزیابی آثار علمی سایر استادان و طی مراحل ترفیعات علمی آنها؛
۶- اشتراک در تهیهی لوایح، مقررات، قانون و سایر اسناد تقنینی و رهنمودی؛
۷- اشتراک در محافل علمی؛
۸- اشتراک در شوراها و مجالس مختلف؛
۹- اشتراک در امتحان شمول به مؤسسات تحصیلات عالی؛
۱۰- اشتراک در پروگرامهای آموزشی و ارتقای ظرفیت؛
۱۱- اشتراک در ترکیب هیأتها و کمیتهها؛
۱۲- ارزیابی امتحانات؛
۱۳- ارزیابی و طی مراحل تقرر کاندیدان کادر علمی؛
۱۴- ارائه و یا مشارکت در طرح، تطبیق ارزیابی و بازنگری پالیسیها، استراتیژیها و پلانهای انکشافی و سکتوری.
معرفی دیپارتمنت جغرافیه
دیپارتمنت جغرافیه به عنوان یکی از بخش‌های تخصصی پوهنحی تعلیم و تربیۀ پوهنتون جوزجان، در پاسخ به نیازهای علمی، آموزشی و توسعه‌یی جامعه، و بر بنیاد هدایات مقام محترم وزارت تحصیلات عالی، در سال ۱۳۸۸ خورشیدی تأسیس گردید. این دیپارتمنت، که پیشتر در ساختار پوهنحی علوم اجتماعی قرار داشت، پس از تفکیک، در چوکات پوهنحی تعلیم و تربیه گنجانیده شده و فعالیتهای رسمی خود را در حوزه آموزش و پرورش کادرهای مسلکی در رشتۀ جغرافیه آغاز نمود.
هدف اصلی از ایجاد این دیپارتمنت، پاسخ‌گویی به کمبود نیروهای متخصص در بخش جغرافیه و تأمین نیروی انسانی مسلکی برای نهادهای تعلیمی کشور بود. از آن زمان تاکنون، این دیپارتمنت نقش فعالی در فراهم‌آوری زمینۀ تحصیلات عالی برای جوانان کشور ایفا نموده و با بهره‌گیری از ظرفیت‌های انسانی و علمی، به‌گونه مستمر در راستای ارتقای دانش جغرافیایی تلاش نموده است.
محصلان این دیپارتمنت، پس از موفقیت در امتحان کانکور سراسری، از ولایات گوناگون جذب شده و با حضور در محیط آموزشی متنوع و پویا، به فراگیری مفاهیم علمی و عملی جغرافیه می‌پردازند. این تنوع جغرافیایی و فرهنگی میان دانشجویان، فضای آموزش را غنی ساخته و زمینۀ تبادل تجربیات و دیدگاه‌های علمی را میان آنان مهیا می‌سازد.
در حال حاضر، تدریس در این دیپارتمنت توسط دو تن از استادان رسمی مسلکی و یک تن استاد بالمقطع به‌پیش برده می‌شود. آنان مسؤولیت آموزش در چهار صنف درسی را به دوش دارند و با استفاده از روش‌های مؤثر آموزشی، سعی دارند محصلان را به دانش نظری و مهارت‌های عملی مجهز سازند. فعالیتهای این کادر علمی، نه‌تنها در ارتقای سطح دانشی محصلان مؤثر بوده، بلکه در پرورش تفکر انتقادی، توان تحلیل محیط و شناسایی پدیده‌های جغرافیایی نیز نقش اساسی ایفا می‌کند.
دستاوردهای این دیپارتمنت در طول فعالیتش قابل توجه است. تاکنون شانزده دور از محصلان از سطح لیسانس فارغ شده‌اند. فارغان دیپارتمنت جغرافیه، پس از فراغت، در نهادهای متعدد علمی، آموزشی و اجرایی ایفای وظیفه می‌نمایند. شماری از آنان در پوهنتون‌ها، دارالمعلمین‌ها، و مکاتب دولتی و خصوصی به تدریس اشتغال دارند، در حالی‌که برخی دیگر در ادارات دولتی و نهادهای غیردولتی مصروف خدمت‌اند. این حضور گسترده و اثرگذار فارغان، نمادی از موفقیت دیپارتمنت و گواهی بر تلاش‌های علمی و تعهد استادان آن به‌شمار می‌رود.
در نگاهی کلی، دیپارتمنت جغرافیه با تکیه بر بنیان‌های علمی و با نگاهی توسعه‌محور، بر آن است تا با گسترش برنامه‌های آموزشی، تحقیقی و همکاری‌های علمی بین نهادی، به سهم خود در رشد نظام تحصیلات عالی کشور و بهبود ظرفیت منابع انسانی در حوزۀ جغرافیه نقش ماندگاری ایفا کند.
اهداف دیپارتمنت جغرافیه
دیپارتمنت جغرافیه در راستای تحقق مأموریت علمی و آموزشی خود، به‌منظور ایجاد یک ساختار اکادمیک پاسخگو، پرورش نیروی انسانی متخصص، و ترویج ارزش‌های فرهنگی و اسلامی، مجموعه‌ای از اهداف مشخص و مؤثر را در قالب راهبردهای علمی و عملی تدوین نموده است. این اهداف، نه‌تنها در راستای تحقق نیازهای جامعه طراحی گردیده‌اند، بلکه مسیر توسعه پایدار آموزشی و فرهنگی را نیز هموار می‌سازند:
۱. تربیت کادرهای مسلکی و متخصص در راستای حفظ و ترویج فرهنگ، تمدن و ارزش‌های ملی و اسلامی
این دیپارتمنت متعهد است تا با فراهم‌سازی آموزش‌های معیاری، زمینه تربیت نیروهایی را فراهم سازد که ضمن تسلط علمی، به باورهای دینی، هویت فرهنگی و میراث تمدنی کشور نیز پایبند باشند و بتوانند به‌گونه مؤثر در جامعه ایفای نقش نمایند.
۲. پرورش نسل جوان به‌عنوان معلمان شایسته، مسئول و آینده‌ساز کشور
یکی از اهداف اساسی دیپارتمنت، آموزش و آماده‌سازی جوانان با استعداد برای پذیرش مسؤولیت خطیر معلمی است. این افراد به‌عنوان هدایت‌گران نسل نو، نقش مهمی در انتقال دانش، تربیت اخلاقی و شکل‌دهی به افکار نوجوانان ایفا خواهند نمود.
۳. ارتقای سطح دانش و مهارت‌های تخصصی محصلان از طریق روش‌های نوین آموزشی
دیپارتمنت جغرافیه با استفاده از روش‌های مؤثر، فعال و مشارکتی در تدریس، در پی ارتقای توانایی علمی، مهارت‌های تحلیلی و درک کاربردی محصلان است تا آنان آمادگی لازم برای حضور در عرصه‌های علمی و عملی جامعه را داشته باشند.